1. Zasady zalegalizowania pobytu

Jeżeli obywatel Ukrainy, który wjechał do Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi w okresie od 24 lutego 2022 r. i deklaruje zamiar pozostania na terytorium Polski, jego pobyt w Polsce będzie legalny przez 18 miesięcy od 24 lutego 2022 r. Ustawa dotyczy również obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka oraz członków ich najbliższej rodziny, którzy wjechali do Polski po rozpoczęciu wojny, przy czym wjazd nie musi odbywać się bezpośrednio z terytorium Ukrainy do Polski. Co ważne – do najnowszej wersji ustawy został dodany małżonek obywatela Ukrainy, który przybył z nim bezpośrednio z terytorium Ukrainy do Polski w związku z toczącymi się w tym kraju działaniami wojennymi.

Powyżej określonej zasady nie stosuje się do obywateli Ukrainy posiadających: 

• zezwolenie na pobyt stały, 
• zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, 
• zezwolenie na pobyt czasowy, 
• status uchodźcy, 
• ochronę uzupełniającą, 
• zgodę na pobyt tolerowany; 

lub którzy: 

• złożyli w Polsce wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej lub w imieniu których takie wnioski zostały złożone, 
• zadeklarowali zamiar złożenia wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w Polsce.

Jeżeli wjazd obywatela Ukrainy, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie został zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej, Komendant Główny Straży Granicznej nie później niż 60 dni od dnia wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rejestruje pobyt obywatela Ukrainy na terytorium Polski, na jego wniosek. Stempel lub zaświadczenie o przekroczeniu granicy jest potwierdzeniem zarejestrowania.

Wyjazd obywatela Ukrainy z  Polski na okres powyżej 1 miesiąca pozbawia go uprawnienia do legalnego pobytu w okresie 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r.

Jeżeli pobyt obywatela Ukrainy na terytorium Polski był legalny w dniu 24 lutego 2022 r. legalność takiego pobytu zostaje przedłużona do dnia 31 grudnia 2022 r. Przedłużona zostaje także ważność stosownych dokumentów. 

Przedłuża się z mocy prawa do dnia 31 grudnia 2022 r. ważność wizy krajowej, zezwolenia na pobyt czasowy, polskich dokumentów tożsamości obywatela Ukrainy, dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany”, jeżeli ostatni dzień ich ważności przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r.W tym przypadku nie wydaje się ani nie wymienia karty pobytu oraz wizy. 

Karta pobytu z przedłużonym okresem jej ważności nie uprawnia do przekraczania granicy.

Jeżeli ostatni dzień dopuszczalnego okresu pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

• na podstawie wizy Schengen wydanej przez organ polski, 
• na podstawie wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen, 
• na podstawie dokumentu pobytowego, wydanego przez właściwy organ innego państwa obszaru Schengen, albo innego dokumentu pobytowego wydanego przez organ tego państwa, uprawniającego do podróży po terytorium innych państw tego obszaru,
• w ramach ruchu bezwizowego 

– przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., a pobyt ten rozpoczął się przed tym dniem, jego pobyt na tym terytorium uznaje się za legalny do dnia 31 grudnia 2022 r. 

Pobyt obywatela Ukrainy, któremu komendant placówki Straży Granicznej na odcinku granicy Rzeczypospolitej Polskiej z Ukrainą zezwolił na wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres 15 dni, uznaje się za legalny do dnia 31 grudnia 2022 r. 

2. Zezwolenie na pobyt czasowy

Obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Polski jest lub był uznawany za legalny na podstawie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, udziela się, na jego wniosek, zezwolenia na pobyt czasowy. Zezwolenia udziela się jednorazowo na okres 3 lat, licząc od dnia wydania decyzji.

Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy obywatel Ukrainy składa do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu obywatela Ukrainy nie wcześniej niż przed upływem 9 miesięcy od dnia wjazdu i nie później niż w okresie 18 miesięcy od dnia 24 lutego 2022 r. Wniosek złożony przed upływem 9 miesięcy od dnia wjazdu wojewoda pozostawia bez rozpoznania. Obywatel Ukrainy, któremu udzielono zezwolenia na pobyt czasowy jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę.

3. Szczególne zasady powierzenia pracy obywatelom Ukrainy, przebywającym legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Obywatel Ukrainy jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami, w przypadku, gdy:

• jego pobyt na terytorium Polski uważa się za legalny na podstawie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa lub
• jest obywatelem Ukrainy przebywającym legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy powiadomi w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi. Powiadomienie następuje za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – praca.gov.pl.

Obywatel Ukrainy, uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Polski, może zarejestrować się oraz zostać uznany, jako osoba bezrobotna albo poszukująca pracy. Do takich obywateli Ukrainy nie stosuje się górnej granicy wieku uprawniającego do rejestracji (a 60 lat – kobieta lub 65 lat – mężczyzna).

Obywatele Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa lub ustawy o cudzoziemcach, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele polscy pod warunkiem uzyskania numeru PESEL.

Obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się za legalny na podstawie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, na podstawie wniosku złożonego w dowolnym organie gminy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nadaje się numer PESEL.